در مورد جراحات عمدی به اشخاص که منجر به قتل نمیشود، عملاً همه از آیه زیر استفاده میکنند:
وَكَتَبْنَا عَلَيْهِمْ فِيهَا أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَالْعَيْنَ بِالْعَيْنِ وَالْأَنْفَ بِالْأَنْفِ وَالْأُذُنَ بِالْأُذُنِ وَالسِّنَّ بِالسِّنِّ وَالْجُرُوحَ قِصَاصٌ فَمَن تَصَدَّقَ بِهِ فَهُوَ كَفَّارَةٌ لَهُ وَمَن لَمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ [5:45]
و بر ایشان در آن [تورات] مقرر کردیم که جان در برابر جان و چشم در برابر چشم و بینی برابر بینی و گوش برابر گوش و دندان در برابر دندان و زخمها برابر است. پس کسی که از آن گذشت کند، پس آن [گذشت] قطعاً کفاره [گناهان] او خواهد بود و آنکس که بدانچه الله نازل کرده است حکم نکند پس آنان ظالمان هستند
اما استفاده از این آیه در موضوع مورد بحث ما کاملاً نابجا و اشتباه است! همانطور که در ابتدای آیه مشخص است، این حکمی است که بر اهل کتاب در تورات مقرر و مکتوب گشته، نه برای کسانی که پیرو شریعت قرآن هستند! این آیه دقیقاً عملکردی برخلاف آنچه همه تصور میکنند را ارائه میدهد! در واقع، استفاده از آن را برای پیروان شریعت قرآن ممنوع کرده و گوشزد میکند که این شریعت تنها برای اهل کتاب [بنیاسرائیل] مقرر شده است. در نتیجه، همانطور که صحبتهای قرآن در مورد حرام شدن تعدادی از خوردنیها بر بنیاسرائیل ارتباطی به شریعت قرآن ندارد [4:160]، در مورد این آیه که تفکیک شریعت را انجام میدهد، این قضیه صدق میکند.
در قرآن احکامی وجود دارند که جرم و حکم آنها به تفصیل توضیح داده شدهاند، مانند قتل عمد که قرآن قصاص یا بخشش را پیش روی اولیای دم مقتول قرار داده و به طور کامل در این مورد توضیح داده است. اما در قرآن درباره صدمه عمدی و حکم آن چه آمده است؟ از کوچکترین آن که میتواند زخمی کردن یا شکست عضو فردی دیگر در دعوا باشد، تا موارد بزرگتر مثل اسیدپاشی، کور شدن چشم، تجاوز و... اینجاست که قرآن در آیه 33 سوره مائده به صورت دستهبندیشده حکمهایی را مشخص میکند که تمام مصادیق از جراحات ساده تا قتل نفس در آن گنجانده شدهاند و تمامی موارد فوق در یکی از دستهبندیهای آیه مذکور قرار میگیرند:
إِنَّما جَزٰؤُا۟ الَّذينَ يُحارِبونَ اللَّهَ وَرَسولَهُ وَيَسعَونَ فِى الأَرضِ فَسادًا أَن يُقَتَّلوا أَو يُصَلَّبوا أَو تُقَطَّعَ أَيديهِم وَأَرجُلُهُم مِن خِلٰفٍ أَو يُنفَوا مِنَ الأَرضِ ذٰلِكَ لَهُم خِزىٌ فِى الدُّنيا وَلَهُم فِى الـٔاخِرَةِ عَذابٌ عَظيمٌ [5:33]
جز این نیست که مجازات کسانی که با الله و فرستادهاش جنگ میکنند و در زمین فساد مینمایند، آن است که کشته شوند یا به صلیب کشیده شوند، یا دستها و پاهایشان به صورت مخالف قطع شود، یا از آن سرزمین تبعید گردند. این (مجازات) برای آنان خواری در دنیا است و برای آنان در آخرت عذابی بزرگ خواهد بود
در آیه فوق 4 حکم آورده شده:
1. یقتلوا/کشته شوند - اشاره به کسانی که فردی را به ناحق کشتهاند و باید قصاص شوند
2. یصلبوا/به صلیب کشیده شوند - مربوط به کسانی است که بهصورت عمومی و علنی اقدام به قتل فرد یا افرادی کردهاند؛ در این حالت، مجازات آنها نیز باید به شکل عمومی اجرا شود. این افراد به صلیب کشیده میشوند و در انظار عمومی باقی میمانند تا زمانی که جان دهند
3. تُقَطَّعَ أَيديهِم وَأَرجُلُهُم مِن خِلٰفٍ/دستها و پاهایشان به صورت مخالف قطع شود:
این حکم دقیقاً مربوط به موضوع مورد بحث ماست؛ حکمی که درباره جراحات عمدی است که به از بین رفتن جان فرد منجر نمیشوند. این جراحت میتواند از یک نزاع ساده باشد که در آن ضربهای به صورت یا دست فردی وارد شده و باعث زخمی شدن او گردد [حتی اگر زخم کوچک باشد]، تا مواردی در مقیاس بزرگتر مانند کور کردن چشم کسی، اسیدپاشی به صورت یک شخص، یا هر نوع آسیب عمدی که امکان اثبات آن وجود داشته باشد. در واقع، کوچک یا بزرگ بودن جراحت اهمیتی ندارد [معیار اثبات فعل مجرمانه است، نه شدت ظاهری جراحت]؛ اگر به فردی عمداً آسیبی وارد شود هرچند اگر آن جراحت با گذشت زمان التیام یابد، در صورتی که فرد آسیبدیده رضایت ندهد، باید دست و پای فرد ضارب به صورت برعکس قطع گردد
حال ممکن است افرادی به آیه زیر اشاره کنند و این حکم را غیرعادلانه بدانند:
وَإِن عاقَبتُم فَعاقِبوا بِمِثلِ ما عوقِبتُم بِهِ وَلَئِن صَبَرتُم لَهُوَ خَيرٌ لِلصّٰبِرينَ [16:126]
و اگر عقوبت میرسانید مثل ظلمی که شدید عقوبت برسانید و اگر شکیبایی کنید آن برای [افراد] شکیبا بهتر است
اما باید دقت کنیم که "عقوبت به مثل" یعنی مثلی که الله آن را تعیین کرده، نه آنچه ما با احساسات یا عقل خود اندازهگیری میکنیم چنانکه در تهمت به زنا نیز، مجازات "مثل" به معنای همان تهمت نیست بلکه 80 تازیانه است. لذا تعیین نوع مجازات و مثل آن به تشخیص یهوه الله وابسته است
پس باید توجه داشت که "مثلی" که الله مشخص میکند، ممکن است با معیارهای انسانی یا احساسی ما همخوانی نداشته باشد، ولی همان است که باید پذیرفته شود. و این نکته، بسیار بسیار حیاتی است.
4.يُنفَوا مِنَ الأَرضِ/از آن سرزمین تبعید گردند - این حکم مربوط به افرادی است که نه مرتکب قتل نفس شدهاند و نه جراحت جسمی به کسی وارد کردهاند، اما بهصورت عمدی خساراتی وارد میکنند؛ مانند آتش زدن مزرعه فردی و از بین بردن تمام محصولات و دامهای او
توجه داشته باشید که در هر چهار مورد فوق، در صورت نبودن شاکی عمومی، امکان بخشش وجود دارد. اما اگر فرد آسیبدیده از جراحت، رضایت ندهد و موضوع جراحت عمدی به اثبات برسد، حکم آن قطع دست و پای ضارب به صورت برعکس خواهد بود.
نتیجهگیری:
آیه 45 سوره مائده بیانگر حکمی در تورات برای بنیاسرائیل است و استفاده از آن برای بیرون کشیدن حکم در شریعت قرآن نادرست است. حکم جراحات عمدی در قرآن در چارچوب آیه 33 سوره مائده قرار میگیرد، که به صورت واضح و دستهبندیشده مجازاتهای مختلف را بیان کرده است. مبنای مجازات در قرآن، نه احساسات بشری بلکه الله است،
آنکس که بدانچه الله نازل کرده است حکم نکند پس آنان ظالمان هستند